วิธีสังเกต และระวังโครงการลงทุน Digital Assets แบบหลอกลวง 

สินทรัพย์ดิจิทัลคือ ทรัพย์สินที่มีลักษณะดิจิทัล ที่สามารถใช้ในการสื่อสาร สามารถสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ และสามารถนำไปสู่ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีได้ ตัวอย่างของสินทรัพย์ดิจิทัลได้แก่ สกุลเงินดิจิทัล หรือคริปโตเคอเรนซี (Cryptocurrency) เช่น บิทคอยน์ (Bitcoin) และอีเธอร์เรียม (Ethereum) นอกจากนี้ยังครอบคลุมถึง NFT (Non-Fungible Tokens) ซึ่งนำไปสู่การสร้างมูลค่าใหม่ในวงการศิลปะและสื่อดิจิทัลอย่างที่หลายคนเคยได้ยินกันมา

จากความนิยมของสินทรัพย์ดิจิทัลเพิ่มขึ้น อีกทั้งยังเป็นเรื่องใหม่ที่เกี่ยวข้องกับการเงิน การลงทุน ความเสี่ยงและกลุ่มคนที่ตั้งใจจะหลอกลวงก็เพิ่มมากขึ้นตาม ดังนั้น ความรู้เรื่องการหลอกลวงในวงการสินทรัพย์ดิจิทัลจึงสำคัญมากเพื่อปกป้องเงินลงทุนของตัวเอง

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อนำเสนอคำแนะนำและเคล็ดลับสำคัญสำหรับนักลงทุนมือใหม่ เพื่อช่วยให้สามารถเข้าใจและหลีกเลี่ยงการหลอกลวงที่อาจเกิดขึ้นในวงการสินทรัพย์ดิจิทัล โดยการเรียนรู้ความเสี่ยง และทำความเข้าใจวิธีการที่นักลงทุนสามารถปกป้องตัวเองจากกลุ่มคนที่ไม่ประสงค์ดี เพื่อให้นักลงทุนมือใหม่จะได้รับความเข้าใจในการลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลอย่างปลอดภัย และสามารถสร้างความมั่งคั่งในอนาคตได้อย่างยั่งยืน

ประเภทของการหลอกลวงในวงการสินทรัพย์ดิจิทัล

การหลอกลวงด้วย ICO ปลอม (Initial Coin Offerings)

ICO คือ วิธีการระดมทุนของโครงการดิจิทัลโดยการขายโทเค็นหรือเหรียญใหม่ แต่บางครั้งมีกลุ่มคนสร้าง ICO ปลอมเพื่อหลอกลวงนักลงทุนโดยการนำเสนอโครงการที่ไม่มีจริง หรือโครงการที่ไม่สามารถสร้างรายได้

สำหรับเรื่องนี้ ตรวจสอบได้ง่ายมาก เพราะปัจจุบัน ภายใต้ข้อกำหนดของ พรก สินทรัพย์ดิจิทัล การจะเสนอขาย Token ใหม่ในไทย จะต้องผ่านการตรวจสอบ จากผู้ให้บริการ ICO Portal เท่านั้น ดังนั้น Token ใหม่ใดๆ ก็ตาม ที่ไม่มีการตรวจสอบจาก ICO Portal มาก่อน ก็ค่อนข้างชัดเจนว่าปลอมแน่นอน

การโจมตีด้วย Phishing

การโจมตีด้วย Phishing คือการพยายามขโมยข้อมูลส่วนตัว อาทิ รหัสผ่าน หรือ private key จากนักลงทุนโดยการส่งอีเมลหรือข้อความปลอมแปลงเป็นธุรกิจหรือแพลตฟอร์มที่นักลงทุนไว้วางใจ

การตรวจสอบ ทำได้โดยเราต้องตรวจสอบโดเมน และ URL ให้ถูกต้องเสมอๆ และสามารถใช้แนวทาง “ไม่เปิดเผย seed word / private key โดยเด็ดขาด” ไม่ว่าจะเป็น platform หรือ ระบบอะไรใดๆ ทั้งสิ้น ถ้ามีระบบใดๆ ที่สอบถาม ให้ตั้งธงว่า ตั้งใจหลอกลวงไว้ก่อนเสมอ แล้วตรวจสอบให้ชัดเจน แน่ชัด หรือ สอบถามผู้มีประสบการณ์หรือมีความรู้ก่อนดำเนินการ จะปลอดภัยที่สุด เพราะโดยทั่วไป จะไม่มีความจำเป็นที่ระบบใดๆ ต้องสอบถาม seed word / private key เลย ในสถานการณ์ หรือ การทำธุรกรรมโดยปกติทั่วไป

การวางแผน Pump-and-dump

กลุ่มคนที่มีเจตนาไม่ดีอาจจะสร้างความเสี่ยงขึ้นให้กับเหรียญดิจิทัลบางเหรียญที่ใช้เงินไม่เยอะในการไล่ซื้อราคา โดยการซื้อเข้าและขายออกอย่างรวดเร็วเพื่อกระตุ้นราคาขึ้นสูงแล้วขายออกทันที เมื่อราคาขึ้นสูง นักลงทุนที่เข้ามาหลังจากนั้นอาจขาดทุนอย่างรุนแรง

โดยแนวทางนี้ มักจะมีกลุ่มลับ หรือ ช่องทางพิเศษ ที่ทำให้คนที่อยู่ในกลุ่ม รู้สึกว่าได้ข้อมูลพิเศษ ที่คนอื่นไม่รับรู้ โดยเจ้าของกลุ่มก็จะไล่ซื้อราคาต่ำ แล้วบอกให้คนอื่นไล่ซื้อราคาแพงกว่า และเจ้าของกลุ่มก็ขายใส่ในตอนที่แพงขึ้นแล้ว เพื่อเก็บกำไรออกไป จากคนที่มาซื้อภายหลัง แนวทางนี้ยังใช้งานได้ดีจนถึงปัจจุบัน เพราะเล่นกับความโลภของคนเป็นหลัก

การลงทุนแบบพอนซี (Ponzi) และพีระมิด (Pyramid schemes)

พวกนี้เป็นรูปแบบการหลอกลวงโดยให้ผลตอบแทนสูง โดยการนำเงินของนักลงทุนใหม่(คนที่เติมเงินมาทีหลัง) มาจ่ายผลตอบแทนให้กับนักลงทุนเดิม(คนที่มาก่อน) ส่วนมากแล้ว ระบบเหล่านี้จะยังคงดำเนินไปจนกว่าจะไม่สามารถหานักลงทุนใหม่เพิ่มเติม ซึ่งสุดท้ายแล้วนักลงทุนจะขาดทุนอย่างรุนแรง เมื่อระบบพังทลาย

กรณีนี้ ภาษาไทยเราเรียกกันว่า ระบบแชร์ลูกโซ่นั่นเอง แนวทางการตรวจสอบ ทำได้โดยการพิจารณาผลตอบแทน ว่ามันเกินกว่าธุรกิจทั่วไปที่เค้าสามารถทำกันได้หรือเปล่า แล้วทำไมเค้าต้องเอาเงินมาแจก ถ้าเราไม่มีคำอธิบายที่สมเหตุสมผลได้ ก็เข้าข่ายแน่นอน

การหลอกลวงด้วยการปลอมตัวเป็นผู้อื่นและสนับสนุนแบบปลอมๆ

กลุ่มคนที่มีเจตนาไม่ดีอาจแอบอ้างตัวเป็นบุคคลหรือองค์กรที่น่าเชื่อถือ เช่น ผู้สนับสนุนโครงการดิจิทัล หรือเจ้าหน้าที่ฝ่ายสนับสนุนของแพลตฟอร์ม โดยพยายามหาข้อมูลส่วนตัว หรือให้นักลงทุนโอนเงินเข้าบัญชีที่ไม่ใช่ของโครงการหรือแพลตฟอร์มที่ถูกต้อง เพื่อหลอกลวงเงินลงทุน

เช่นเวลาที่เรามีปัญหา แล้วถามหาคนช่วย ก็มักจะมีคนที่เสมือนว่าเป็นคนหวังดี หรือ เป็นตัวแทนของระบบ เข้ามาติดต่อเรา เพื่อช่วยเราแก้ปัญหา ปกติ ในการลงทุนสินทรัพย์ดิจิทัล จะไม่มีแนวทางนี้ แต่เราจะต้องติดต่อไปยังทีมงานที่ได้รับการยืนยันตัวเองเพียงทางเดียว

วิธีการตรวจสอบก่อนการลงทุนสินทรัพย์ดิจิทัล

ค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับโครงการและทีมงานที่อยู่เบื้องหลัง

ตรวจสอบประวัติความเป็นมาของโครงการ ความน่าเชื่อถือของผู้ก่อตั้ง และทีมงานที่เกี่ยวข้อง ให้มั่นใจว่าโครงการมีพื้นฐานที่แข็งแกร่ง และทีมงานมีประสบการณ์ที่เกี่ยวข้อง

ประเมินคุณภาพและความเป็นไปได้ของ Whitepaper (เอกสารเผยแพร่)

อ่านและวิเคราะห์ Whitepaper ของโครงการ ตรวจสอบว่ามีข้อมูลและรายละเอียดที่เพียงพอ ความเป็นไปได้ของเทคโนโลยี และแผนในการสร้างรายได้ รวมถึงความสมเหตุสมผล และผลตอบแทน ว่ามาจากไหน และระบบจะมีจุดบอดที่เรื่องไหนอย่างไรบ้าง

ตรวจสอบการสนับสนุนและความร่วมมือกับพันธมิตร

หาข้อมูลเกี่ยวกับการสนับสนุนจากบุคคลหรือองค์กรที่น่าเชื่อถือ ตรวจสอบความถูกต้องของความร่วมมือกับพันธมิตรต่างๆ ซึ่งช่วยเสริมความน่าเชื่อถือของโครงการ เพราะหลายครั้ง การร่วมมือกัน ต้องผ่านการตรวจสอบบางอย่างมาก่อนแล้ว ระดับหนึ่ง เพื่อไม่ให้เกิดการเสียชื่อเสียง

ประเมินภาพลักษณ์ออนไลน์และการมีส่วนร่วมของชุมชน

ประเมินความน่าเชื่อถือ และ ดูความคิดเห็นและการสนับสนุนจากชุมชน จากใน group หรือ chat ต่างๆ และประเมินว่าโครงการมีการสื่อสารที่เปิดเผยและตอบโต้กับคำถามและข้อConcerns ของนักลงทุนหรือไม่ หรือดูเป็นกังวลกันเรื่องอะไรบ้าง

สืบค้นความโปร่งใสในการกระจายโทเค็นและการระดมทุนของโครงการ

ตรวจสอบว่าโครงการมีการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการกระจายโทเค็น และการใช้เงินที่ระดมได้ ซึ่งควรระบุว่าเงินจะถูกนำไปใช้ในด้านใด และมีกำหนดการในการพัฒนาโครงการ การมีความโปร่งใสในเรื่องนี้จะช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้กับนักลงทุน ส่วนแรกจะอยู่ใน white paper แล้วต่อมา จะอยู่บน website เป็นส่วนใหญ่ และเราสามารถตรวจสอบได้กับ smart contract ที่เกี่ยวข้องเพื่อยืนยันอีกครั้ง

ข้อแนะนำในการป้องกันการหลอกลวง

ใช้กระเป๋าเงินและแพลตฟอร์มเทรดที่มีความปลอดภัยและน่าเชื่อถือ

ให้เลือกใช้กระเป๋าเงินดิจิทัลและแพลตฟอร์มเทรดที่มีชื่อเสียงและความปลอดภัย เพื่อป้องกันความเสี่ยงในการถูกโจมตีหรือขโมยข้อมูลส่วนตัว หากเป็น exchange ของไทย ก็มีรายชื่อผู้ให้บริการอยู่ที่ กลต อยู่แล้ว สามารถตรวจสอบได้ทันที แต่หากไม่มี ให้ระวังเอาไว้ก่อนเลย เพราะแปลว่ายังไม่ผ่านการตรวจสอบใดๆ มาเลย

เปิดใช้งานการยืนยันตัวตน 2 ขั้นตอน (2FA) เพื่อเพิ่มความปลอดภัย

การเปิดใช้งาน 2FA ในบัญชีของคุณจะช่วยป้องกันการเข้าถึงบัญชีจากผู้ไม่ได้รับอนุญาต แม้ว่าจะสามารถรู้รหัสผ่านของคุณได้ก็ตาม ในแทบทุก exchange จะมี feature นี้ให้เราใช้งานได้ ก็แนะนำให้เปิดใช้งาน แม้จะยุ่งยากเพิ่มขึ้น แต่ความปลอดภัย กับตัวเงิน เมื่อแลกกับความยุ่งยาก มักจะคุ้มเสมอ

ระมัดระวังการเสนอเชิญที่ไม่เชิญและคำสัญญาที่ดีเกินจริง

ถ้าคุณพบเจอข้อเสนอหรือคำสัญญาที่ดูดีเกินจริง ให้หยุดและสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม อย่าเสี่ยงลงทุนโดยไม่ตรวจสอบความน่าเชื่อถือของโครงการ เพราะอย่างที่เล่าไปข้างต้น การให้ผลตอบแทนที่เยอะผิดปกติ มักจะมีอะไรซ่อนอยู่เสมอ

อย่าเปิดเผย private key / seed word หรือข้อมูลสำคัญกับแหล่งที่ไม่ได้รับการตรวจสอบ

อย่าเปิดเผยคีย์ส่วนตัว รหัสผ่าน หรือข้อมูลสำคัญใดๆ กับบุคคลหรือองค์กรที่ไม่ได้รับการตรวจสอบความน่าเชื่อถือ หากข้อสงสัย ให้ตรวจสอบกับแหล่งข้อมูลอื่นๆ ก่อนเสมอ

การลงทุนแบบกระจายความเสี่ยง

การลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลที่หลากหลายเพื่อกระจายความเสี่ยง จะลดจำนวนมูลค่าความเสียหายลงได้ตามสัดส่วน เนื่องจาก การลงทุนแบบเสี่ยงเพียงหนึ่งหรือสองสินทรัพย์อาจส่งผลให้เสียเงินลงทุนเนื่องจากการถูกหลอกลวงไปทั้งหมด หรือเกือบหมดในคราวเดียว

การรายงานข้อมูล หากพบเห็นการกระทำความผิด

รายงานการหลอกลวงให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

หากพบเห็นหรือเป็นเป้าหมายของการหลอกลวง ให้รายงานให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ศูนย์ปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ กลต นอกจากนี้ ยังควรรายงานให้กับเจ้าของ platform ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้พวกเขาดำเนินการตามความเหมาะสม

ขั้นตอนที่ต้องทำหากตัวคุณเป็นเหยื่อของการหลอกลวง

1. รายงานเหตุการณ์ให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและเจ้าของแพลตฟอร์มนั้นๆ
2. เปลี่ยนรหัสผ่านและเปิดใช้งานการยืนยันตัวตน 2 ขั้นตอน (2FA) สำหรับบัญชีของคุณ (ถ้ายังไม่เปิด)
3. ติดตามข่าวสารและเคล็ดลับเกี่ยวกับการป้องกันการหลอกลวงอย่างต่อเนื่อง (เพื่อไม่ให้ตกเป็นเหยื่อซ้ำอีก)

เผยแพร่ประสบการณ์ความรู้เพื่อป้องกันผู้อื่น

การแชร์ประสบการณ์และความรู้เกี่ยวกับการหลอกลวงสินทรัพย์ดิจิทัลเป็นสิ่งสำคัญ การกระจายความรู้จะช่วยให้ผู้อื่นได้เรียนรู้และป้องกันการหลอกลวงในอนาคต ความรับผิดชอบในการแชร์ข้อมูลดีๆ นี้จะทำให้วางการลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลมีความปลอดภัยและยั่งยืนมากขึ้น

สรุป

การเข้าใจความสำคัญของการระมัดระวังและความรู้ในวงการสินทรัพย์ดิจิทัลเป็นสิ่งสำคัญสำหรับนักลงทุนมือใหม่ เพื่อป้องกันการหลอกลวงและควบคุมความเสี่ยงในการลงทุน นักลงทุนที่เริ่มต้นควรให้ความสำคัญกับการป้องกันการหลอกลวง โดยการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลอย่างละเอียดก่อนลงทุน การตัดสินใจอย่างมีข้อมูลจะช่วยให้การลงทุนมีประสิทธิภาพมากขึ้น
การปฏิบัติตามหลักการลงทุนที่ดีและฉลาด จะช่วยให้นักลงทุนลดความเสี่ยง และปกป้องเงินลงทุนในระยะยาว การมีความระมัดระวังและความรู้ คือสิ่งสำคัญในการปกป้องตัวเองและสินทรัพย์ดิจิทัลของคุณ